مديريت ريسك در جامعه:

risk

خطرات گوناگون تهديد كننده جوامع بشري، مديريت نوين شرايط اضطراري و بحران را ضروري مي‌سازد. اين مديريت نوين بايد شامل روش‌هاي مناسب و ابزارهاي جديد براي شناخت خطرات و قبول كاهش و مقابله با آنها باشد. مراحل مديريت ريسك، مديريت جامع بحران، روش كاهش خطرات و توسعه پايدار، در مجموع توانايي كمك به جوامع انساني براي مهار بحران و كنترل شرايط محيطي را دارند. بنابراين، با توجه به نكات ذكر شده، مي‌توان گفت كه مديريت اصولي ريسك در جامعه تا حد زيادي با آموزش‌هاي همگاني مقولات بحران و جلب گسترده مشاركت مردمي در اين امور در ارتباط است.

راه‌هاي كاهش مخاطرات:

خطرات گودبرداری

1- جلوگيري از ايجاد مخاطره در مكان اوليه

2- جدا كردن مخاطره از آنچه كه بايد محافظت شود

3- تغيير در خصوصيات اصلي يك مخاطره

4- تغيير در ميزان يا حدود گسترش مكاني ايجاد يك مخاطره

5- متعهد كردن تحقيقات در مورد مواد خطرناك

6- افزايش اطلاعات عمومي درباره مخاطرات (مديريت بحران، 1380، ص 71)

حوادث غیرمترقبه

بر طبق تعريف سازمان بهداشت جهاني، حوادث غيرمترقبه (Disasters) پديده‌هاي زيست محيطي ناگهاني هستند كه از چنان شدتي برخوردارند كه كمك‌رساني خارجي را طلب مي‌كنند. بر اساس تعريفي ديگر هر حادثه‌اي كه با آسيب و تخريب خود باعث ايجاد نياز مازاد بر ظرفيت پاسخ يك جامعه گردد حادثه غيرمترقبه خوانده مي‌شود. تعريف دوم از اين جهت كه حوادث بشرساخت را پوشش داده و رخداد حوادث غيرمترقبه را با ظرفيت پاسخ سيستم ارزيابي مي‌كند تعريف کامل‌تري است. حوادث غيرمترقبه در يك تقسيم‌بندي كلي به حوادث طبيعي (Natural) مانند زلزله، سيل، طوفان و ... و حوادث تكنولوژيك يا بشرساخت (Man-made) مانند حملات بيوتروريستي، نشت مواد خطرناک و ... تقسيم مي‌شود. 

آمادگي در مقابل سانحه (Disaster Preparedness):

11


آمادگي، مجموعه‌اي از تمام اقدامات و خط‌مشي‌هايي است كه توسط انسان‌ها قبل از وقوع حادثه انجام مي‌شود تا خساراتي را كه توسط حادثه ايجاد مي‌شود، كاهش دهد. آمادگي مشتمل بر توانايي ما براي كاهش دادن نتيجه فوري اثر يك حادثه و تسكين رنج‌ها و سرعت بخشيدن به بازيابي، است.
آمادگي از اقداماتي كه يك منطقه يا كشور در يك زمان خاص براي مقابله با اثرات مضر شرايط تهديدکننده آن منطقه انجام ميدهد، تشکيل شده است؛ به عبارتي ، مجموعه‌اي از اقدامات است كه براي جامعه، ظرفيت ايستادگي در مقابل حادثه پيش‌بيني شده را تامين مي‌كند، سبب پاسخ مناسب و موثر به حادثه مي‌شود و به بازيابي و بازسازي كمك مي‌نمايد.

كاهش اثرات سانحه (Disaster Mitigation):

 

 

مجموعه¬اي از مفاهيم كه مشتمل بر فعاليت¬هاي پيش¬بيني وقوع سانحه، از قبيل آمادگي و كاهش خطرپذيري، است. اين اصطلاح در برگيرنده فرايند برنامه¬ريزي و ابعاد اجرايي آن به منظور كاهش خطرات سوانح طبيعي و غير طبيعي است. خط مشي¬ها و ابعاد ويژه¬اي هم كه بر اساس ارزيابي خطرات و تصميمات سياسي و منطبق با منابع در دسترس توسط مقامات ملي و محلي به كار گرفته مي¬شوند، در محدوده اين تعريف قرار مي¬گيرند.


به عبارت ديگر كاستن اثر فاجعه بر ساختارهاي اجتماعي و محيط زيست دست ساز بشر را كاهش اثرات فاجعه مي‌نامند. (مديريت بحران، 1383، ص 187)

پیش‌بینی مورچه‌ای زمین‌لرزه

92-01

بر اساس پژوهش‌های ارائه شده در نشست سالانه اتحادیه علم زمین‌شناسی اروپا، مورچه‌ها می‌توانند زمین لرزه را پیش از وقوع آن احساس کنند.
محققان دانشگاه «دویسبورگ اسن» آلمان با بررسی بیش از ۱۵ هزار مورچه چوب قرمز که در اطراف گسلهای آلمان قرار داشتند دریافتند که گسلهای فعال که در زمان زلزله زمین با شدت زیادی در آن مناطق می‌لرزد، محل مورد علاقه آنها برای خانه‌سازی است.
این محققان برای سه سال بطور شبانه‌روزی مورچه‌های قرمز را با دوربین‌های ویدیوئی با استفاده از نرم‌افزار خاص برای طبقه‌بندی تغییرات رفتاری پیگیری کردند. در طول این پژوهش ۱۰ زلزله با بزرگای ۲٫۰ و ۳٫۰ ریشتر در سالهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۰ رخ داد.
این مورچه‌ها رفتار خود را تنها برای زلزله‌های بزرگتر از دو ریشتر تغییر می‌دهند که کوچکترین لرزه‌هایی قابل احساس برای انسان است.
در طول روز مورچه‌ها به فعالیت پرداخته و مانند انسان در شب درون خانه‌های تپه‌ای خود استراحت می‌کنند. اما پیش از زمین لرزه این مورچه‌ها تمام شب را بیرون از خانه خود بیدار ماندند که آنها را در برابر شکارچیان آسیب‌پذیر می‌کرد. رفتار عادی این مورچه‌ها معمولا تا یک روز پس از زلزله باز می‌گشت.
دانشمندان بر این تصور هستند که مورچه‌ها از انتشارات متغیر گازها یا تغییرات محلی در میدان مغناطیسی زمین متوجه زلزله می‌شوند.
منبع:ایسنا

پرخرج ترین فاجعه های طبیعی دنیا + عکس

 بارش های پیاپی باران در بهار سال ۱۹۹۸ باعث شد که استان های شمالی کشور چین، سه ماه تمام با سیل جاری و مشکلات آن دست و پنجه نرم کنند. ۴۰۰۰ نفر در اثر این سیل جان خود را از دست دادند، ۱۴ میلیون چینی از خانه های خود رانده شدند و نواحی زیادی از کشور به طور کامل تخلیه گردید.

هیچ چیزی در مقابل نیروی طبیعت توان ایستادگی ندارد. نیروی طبیعت می تواند میلیون ها بار قوی تر از بمب ها و مواد منفجره ای باشد که بشر امروز به آنها دست یافته است. در این مطلب با ۱۳ مورد از پرخرج ترین فجایع طبیعی دنیا که بیشترین خسارت های مالی را موجب شده اند، آشنا می شوید.

زلزله و سونامی در شمال شرق ژاپن، سال ۲۰۱۱
خسارت مالی : ۱۸۰ میلیارد دلار


طبق برآوردهای انجام شده زلزله ۹ ریشتری و سونامی که در ۱۱ مارس ۲۰۱۱ در شمال شرق کشور ژاپن اتفاق افتاد بیش از ۱۸۰ میلیارد دلار خسارت بر جای گذاشت. علاوه بر این اثرات انفجار اتمی نیروگاه های هسته ای فوکوشیما را باید به صدمات این فاجعه اضافه کرد. این فاجعه ۱۵۸۳۹ نفر کشته، ۳۶۴۲ نفر مفقود و ۵۹۵۰ نفر زخمی را به مردم ژاپن تحمیل کرد.

زلزله سیچوان، کشور چین، سال ۲۰۰۸

خسارت مالی : ۱۴۷ میلیارد دلار


زمین لرزه ای که در سال ۲۰۰۸ استان سیچوان چین را لرزاند، نه تنها پرخرج ترین فاجعه طبیعی این لیست می باشد بلکه مرگبار ترین آنها نیز است. ۷۰ هزار نفر در این حادثه کشته شدند و ۱۱ میلیون نفر نیز بی خانمان شدند. این زلزله در مناطق دور افتاده و کوهستانی کار امدادرسانی را با مشکل بسیاری روبرو ساخت.

زلزله هانشین، کشور ژاپن، سال ۱۹۹۵
خسارت مالی : ۱۴۴ میلیارد دلار


زلزله هانشین یکی از ویران کننده ترین زلزله های ژاپن بود البته قبل از آخرین زلزله ۹ ریشتری که خسارات وسیعی را به این کشور تحمیل کرد. شهر کوبه که بیشترین لرزه ها را از این زمین لرزه دریافت کرده بود به تنهایی ۴۶۰۰ نفر از ساکنانش را از دست داد. زلزله سال ۱۹۹۵ هانشین در نهایت ۶۴۳۴ نفر قربانی گرفت.

طوفان کاترینا، ایالات متحده آمریکا، سال ۲۰۰۵
خسارت مالی : ۱۳۷ میلیارد دلار


طوفان کاترینا از نظر اقتصادی پرخسارت ترین طوفان در تاریخ ایالات متحده آمریکا بود. این طوفان به سرعت ۲۸۰ کیلومتر در ساعت رسیده بود و در نهایت به مرگ ۱۸۰۰ نفر انجامید.

زلزله ایرپینیا، کشور ایتالیا، سال ۱۹۸۰
خسارت مالی : ۵۲ میلیارد دلار


در زمین لرزه ایرپینیا که به بدنام ترین فاجعه طبیعی ایتالیا نام گرفت ۳۰۰۰ نفر کشته شدند. این زلزله گریبان ساختمان ها و بناهای شهر را تا شعاع ۲۶ هزار کیلومتر مربعی گرفت و خسارات شدیدی را به آنها وارد ساخت.

زلزله نورث ریج کالیفرنیا، ایالات متحده آمریکا، سال ۱۹۹۴
خسارت مالی : ۴۳ میلیارد دلار


در اثر این زمین لرزه ۹۰۰۰ نفر در آزاد راه سانتامونیکای ایالات کالیفرنیا زخمی و مجروح شدند. شدت خسارات وارده به این بزرگراه (که از آن به عنوان پر رفت آمد ترین بزرگراه آمریکا یاد می شود) به حدی بود که ۳ ماه طول کشید تا این مسیر دوباره قابل رفت و آمد شود.

طوفان آندره، ایالات متحده آمریکا، سال ۱۹۹۲
خسارت مالی : ۴۱ میلیارد دلار


آندره قوی ترین طوفانی بود که در قرن بیستم میلادی بخش هایی از آمریکا را فرا گرفت. طوفان آندره که در اوت سال ۱۹۹۲ میلادی اتفاق افتاد تا ۲۷۲ کیلومتر در ساعت سرعت گرفته بود و باعث تخریب هایی در فلوریدای جنوبی و در خط ساحلی ایالت لوییزیانا گردید.

سیل رودخانه یانگ تسه، کشور چین، سال ۱۹۹۸
خسارت مالی : ۴۰ میلیارد دلار


بارش های پیاپی باران در بهار سال ۱۹۹۸ باعث شد که استان های شمالی کشور چین، سه ماه تمام با سیل جاری و مشکلات آن دست و پنجه نرم کنند. ۴۰۰۰ نفر در اثر این سیل جان خود را از دست دادند، ۱۴ میلیون چینی از خانه های خود رانده شدند و نواحی زیادی از کشور به طور کامل تخلیه گردید.

زلزله چئوتسو، کشور ژاپن، سال ۲۰۰۴
خسارت مالی : ۳۲ میلیارد دلار


زلزله چئوتسو چندین بار مناطقی از ژاپن را لرزاند. در ۶۶ ساعت اول بعد از وقوع این حادثه ۱۵ پس لرزه جدی باعث لرزه های جدیدی شد. بیش از ۳۰۰۰ تن زخمی و ۴۰ نفر کشته شدند.

طوفان آیک، ایالات متحده آمریکا، سال ۲۰۰۸
خسارت مالی : ۳۰ میلیارد دلار


طوفان آیک به اندازه ای قوی بود که بعد از پیمودن و تحمیل خساراتی به مناطقی از کارائیب و تگزاس در آمریکا اثراتی در شهرهای لندن و انتاریو نیز بر جای گذاشت!

زلزله ایزمیت، کشور ترکیه، سال ۱۹۹۹
خسارت مالی : ۲۶ میلیارد دلار


این زلزله ۷.۶ ریشتری تنها ۳۷ ثانیه طول کشید و منجر به زخمی شدن ۴۴ هزار نفر و کشته شدن ۱۷ هزار تن گردید.

زلزله بندر پورتو پرنس، کشور هائیتی، سال ۲۰۱۰
خسارت مالی : ۱۴ میلیارد دلار


زمین‌لرزه هائیتی در سال ۲۰۱۰ با قدرت ۷ ریشتر حادث شد که کانون آن در ۱۵ کیلومتری جنوب پورتو پرنس، پایتخت کشور هائیتی بود و خسارات بسیاری را به این شهر وارد کرد. این زمین‌لرزه که کشور هائیتی را لرزاند و در جمهوری دومینیکن نیز احساس شد حدود ۳۰۰ هزار نفر را به کام مرگ کشاند که سازمان ملل این زمین‌لرزه را ویرانگرترین بلای طبیعی زمان معاصر خوانده که با آن روبرو بوده ‌است.

زلزله شهرستان بم، کشور ایران، سال ۲۰۰۳ (۱۳۸۲ شمسی)
خسارت مالی : یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار


زمین لرزه ۶٫۶ ریشتری شهر تاریخی بم که در شرق استان کرمان رخ داد، در ساعات آغازین بامداد ۵ دیماه ۱۳۸۲ که اکثر ساکنان بم خواب بودند اتفاق افتاد. طبق آمار رسمی این زمین‌لرزه ۴۲ هزار قربانی، ۵۰ هزار مجروح و بیش از صدهزار نفر بی‌خانمان به جای گذاشت. در اثر این حادثه ۹۰ درصد از سازه‌های شهر بم به کلی تخریب شدند. ارگ بم که با ۲۵۰۰ سال قدمت بزرگترین سازه‌ٔ گلی جهان بود، به کلی ویران شد.

ساختار فرماندهی بحران در بیمارستان

چارت تشکیلاتی:

- تمام پستهای لازم برای مقابله با یک وضعیت بحرانی در بیمارستان را مشخص میکند.

- بدیهی است که تمامی افراد این پستها همیشه در بیمارستان حاضر نیستند(مثلآ در نیمه شب یا تعطیلات ) ولذا باید در هر موقعیت بحرانی بر اساس نیاز آن به ترتیب نیروها را در پست مربوطه قرار داد ( شاید بعضی پستها اصلآ مورد نیاز در یک موقعیت خاص نباشند.) یا گاهی ممکن است به یک نفر بیش از یک پست سپرده شود .

- کار آمدی این چارت و نیز ساختار برنامه باید بعد از هر بحران مجددآ ارزیابی شود تا در صورت نیاز اصلاح شود.

- برای هر یک از پستهای چارت تشکیلاتی باید یک فهرست از افرادی که در فعالیت روزمره همان کار را انجام می دهند آماده کرد (البته این دلیلی برای آموزش ندادن به دیگران نیست.)


اولین همایش بین المللی HSE در پروژه های عمرانی، معدن، نفت و گاز


مهلت ارسال چکیده مقالات:

25 اسفند 1392

اعلام نتایج داوری چکیده مقالات

20 فروردین 93

paperHSE@gmail.com

نقش زنان فرهيخته در مديريت بحران

زنان به دلیل نقش های چندگانه خود، انسان هایی مؤثر بر فرآیند تحول و پویایی در مدیریت بحران می باشند. آنان هم می توانند تأثیرگذار بر روند کلی حرکت در مدیریت بحران باشند و هم می توانند هدایتگر و تغییردهنده رفتارها و منش ها در مناطق  آسیب دیده باشند. زنان غالبا می توانند به عنوان هدایتگران پرقدرت در موقعیت های بحرانی عمل نمایند. برای فراهم ساختن نقش هدایتگرانه زنان در مدیریت بحران، مشارکت آگاهانه آنان در این فرآیند بسیار حائز اهمیت است.

مفهوم آگاهی آنها به این معنا است که زنان قبل از پذیرش این نقش، باید بینشی مثبت نسبت به آن داشته باشند. به هر حال زنان در موانع بحرانی می توانند در حوزه های مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و ... نقش آفرینی نمایند و مهم ترین حوزه ای که در مدیریت بحران تحت تأثیر کار زن قرار می گیرد حوزه تعلیم و تربیت است. آنچه در این راستا باید مورد توجه مدیریت بحران قرار گیرد، در نظر گرفتن زنان به عنوان عوامل فرهنگ ساز و مؤثر و قبول توانمندی و قدرت آنان به عنوان بازوان پرتوان مخصوصا در حوزه تعلیم و تربیت است و نباید تمام توجه مدیریت بحران معطوف به مردان باشد بالاخص استفاده از تمامی ظرفیت های علمی و عملی زنان فرهیخته و فرزانه برای حل مسائل و مشکلات و تبعات روحی، روانی و عاطفی پس از حوادث طبیعی مثل زلزله باید مورد توجه باشد.

ادامه نوشته