M 7.3 - 32km S of Halabjah, Iraq

M 7.3 - 32km S of Halabjah, Iraq
2017-11-12 18:18:17 UTC 34.886°N   45.941°E 23.2 km depth

 

آسیب پذیری

^{آسیب پذیری اصطلاحی است که جهت نشان دادن وسعت و میزان آسیب و خسارتی که احتمالاٌ براثر وقوع سوانح طبیعی و غیر طبیعی به جوامع، ساختمان ها و مناطق جغرافیائی وارد آمده است استفاده می شود. بنابه تعریف یونسکو،میزان حساسیت محیط در مقابل وقوع یک سانحه  ، آسیب پذیری آن محیط را معین می نماید، هرچه در حد عکس العمل ، واکنش و مقاومت محیط موضوع ، نسبت به کنش های پدیده های طبیعی بیشتر باشد تخریب و در نتیجه آسیب پذیری و عمق فاجعه کمتر خواهد بود. تأثیر سوانح طبیعی مثل زلزله و غیرطبیعی مثل آتش سوزی بر محیط زیست ساخته دست بشر می تواند دامنه های وسیع و مصیبت باری داشته باشد، به طوری که کلیه جوانب زندگی را در ابعاد اقتصادی – اجتماعی تحت الشعاع قرارمی دهد .} 

مدیریت بحران سیلاب های شهری

سیل یکی از مهم ترین بحران های جهان می باشد . بیش از نیمی از خسارات سیل جهان در آسیا رخ می دهد . وقوع سیلاب های شهری دو عامل دارد که بعضی از عوامل طبیعی وقوع سیل مانند : بارش باران های سنگین ، جزر و مد بالا و عوامل انسانی وقوع سیل عبارتند از : انسداد کانال ها ، استفاده از زمین نامناسی برای ساخت و ساز و جنگل زدایی در مناطق سیل خیز .

افزایش جمعیت شهر نشینی منجر به کاهش نفوذ آب در زمین و تشدید سیل و رواناب ها می شوند . آسیب های اجتماعی و اقتصادی با توجه به جاری شدن سیل تشدید می شود و تغییرات مکرر آب و هوایی ، افزایش جمعیت ، اعتراض عمومی و کمبود بودجه از پیامد های آن می باشند .

پیشگیری و کاهش اثرات سیل عبارتند از :

1-      اقدامات سازه ای کنترل سیل مانند : ساخت سدها ، سیل بند ها و ...

2-      اقدامات غیر سازه ای کنترل سیل مانند : پیش بینی و هشدار سیل ، ارزیابی و مدیریت ریسک ، مشارکت عمومی و نهادی

مدیریت بحران یکپارچه سیل شامل :

1-      آمادگی قبل از سیل مانند پیش بینی و هشدار سیل

2-      آمادگی بعد از وقوع سیل

3-      مقابله زود هنگام در سیل

4-      بازسازی و بازتوانی بعد از سیل

آسیب پذیری سازه ای (عدم رعایت ضوابط و معیارها )

 

عدم رعایت ضوابط و معیارها
آسیب های فراوان سازه های مختلف در زلزله های ایران، حاکی از آن است که سازه های مربوطه بطور اصولی ساخته یا بهره برداری نشده اند. عدم رعایت ضوابط و معیارهای فنی و غیرفنی در هر یک از مراحل پروژه اعم از مطالعات، محاسبات، طراحی، ساخت، اجرا، بهره برداری و تعمیر نگهداری می تواند عامل آسیب پذیری در مقابل زلزله باشد. تجربه های جهانی زلزله نشان می دهد سازه هایی که بر پایه ضوابط و معیارهای ضد لرزه ای طرح، اجرا و بهره برداری شده اند رفتار قابل قبول و کم آسیبی داشته اند. استمرار بی توجهی به معیارها باعث گسترش آسیب پذیری در زمینه های مختلف گردیده و مدیریت بحران را بیش از پیش مشکل تر می نماید. به همین دلیل مشکلات و معضلات مقابله با زلزله در بستر زمان نیازمند هزینه، زمان، تجهیزات و نیروی انسانی بیشتری خواهد بود.

سيل و امواج مد

 

سيل و امواج مد
اغلب سيل‎ها در اثر بارندگي شديد، آب شدن برفها و تكه يخ‎هاي بزرگ و يا طغيان رودخانه‎ها جاري مي‎شوند. بعضي از رودخانه‎ها هر ساله به طور منظم طغيان مي‎كنند و از گزارش‎هاي سالهاي گذشته مي‎توان زمان وقوع و ارتفاع بالاآمدن آب را پيش‎بين يكرد. سيل‎هاي غيرقابل پيش‎بيني در اثر باران‎هاي سيل‎آساي غيرطبيعي روي زمين لخت، خيس و يا يخ‎زده جاري مي‎شوند. بعضي سيل‎ها در اثر امواج كنار دريا جاري مي‎شوند. در يك موج مدي توده عظيمي از آب دريا، كه گاه 6 تا 9 متر ارتفاع دارد، ناحيه‎ گسترده‎اي از زمين ساحلي را كه ممكن است حد آن به 80 تا 100 كيلومتري كناره دريا برسد فرا مي‎گيرد. اغلب اين امواج مد دريا در اثر زلزله‎هاي زير دريايي اتفاق مي‎افتند ولي گاهي به دنبال طوفان نيز حادث مي‎شوند.
مناطقي كه خاك‎هاي چسبنده و بدون پوش گياهي دارند براي ايجاد سيل بسيار مستعد هستند دانه‎هاي باران بر اثرضربه به خاك باعث به هم فشردگي و چسبندگي لايه سطح‎رويي خاك شده و از قدرت جذب خاك و نفوذ آب در عمق خاك مي‎كاهد و به همين علت آب بارندگي در خاك نفوذ نكرده و جاري مي‎شود و در همين حال شدت ضربات باران باعث حركت دانه‎هاي خاك شده و اين دانه‎ها را همراه خود به حركت در مي‎آورد و معلق شدن اين ذرات خاك باعث زياد شدن حجم آب جاري شده مي‎گردد.
اين آبهاي گل‎آلود حوضه‎هاي كوچك، در حوضه خود اگر نيروي كوچكي به شمار آيند با پيوستن به هم و تشكيل حوضه‎هاي بزرگ و زياد شدن حجم جاري قدرت مخربي را به وجود مي‎آورند كه در نهايت سبب خسارات مالي و جاني فراوان مي‎گردند.
بعضي اوقات بعد از يك بارندگي شديد كوتاه مدت، در سطح حوضه آبريز و يا در يك قسمت اعظم از حوضه، باعث بوقوع پيوستن سيل مي‎شود اين بارندگي‎هاي دوم هميشه باعث سيل‎هاي وحشتناك و تخريب‎گي شده است. از بارندگي‎هايي كه باعث سيل يم‎شود يكي هم بارندگي‎هاي خارج از فصل مي‎باشد (مانند بارندگي‎هاي تابستاني) در تابستان رودخانه‎ها در حد كامل جاي هستند، ديگر اين كه به علت گرم بودن خاك و اختفاي هواي گرم مرطوب در حفره‎هاي خاك، باران شديد تابستاني نمي‎تواند در روزنه‎هاي خاك نفوذ كند و ناچاراً جاري مي‎شود و سيل و طغيان بوجود مي‎آيد.
عامل ديگري كه در بروز سيل مؤثر مي‎باشد شكسته شدن سدها و آب‎بندها است، كه بر اثر سهل‎‎انگاري فني و يا عوارض زميني چون زلزله بوجود مي‎آيد و يا خرابي آب بندهاي طبيعي كه بر اثر ريزش كوه و بسته شدن گذرگاه آب حوضه آبريز درياچه‎‎اي را تشكيل اده و بر اثر فشار زياد آب سد از هم مي‎پاشد نيز عامل ديگري از عوامل بروز سيل مي‎باشد.
يكي ديگر از عوامل بروز، شكسته شدن سدهاي يخي مي‎باشد. مكانيسم عمل بدين صورت است كه وقتي رودخانه مقدار زيادي يخ از مناطق كوهستاني را همراه مي‎آورد، پس از كاهش سرعت جريان، يخ‎ها به هم پيوسته و اولين شبكه يخي را تشكيل مي‎دهند و با پيوستن ديگر يخ‎ها به صورت ديواره‎‎اي در شكاف به دام افتاده و سد يخي تشكيل مي‎شود. شكسته شدن اين ديوار بر اثر گرما يا فشار باعث سرازير شدن آب جمع شده مي‎گردد. ذوب سريع برف و يخ نيز عامل مهم ديگي در بروز سيل مي‎باشد. برف معمولاً در كوهها بيشتر بوده و از فصل بهار به تدريج ذوب مي‎شود، برف به علت نياز بيشتر به گرما نمي‎تواند يكباره ذوب شود و براي ذوب هرگرم برف بيش از79 كالري حرارت لازم است. اين مقدار كالري بيشتر از گرماي خورشيد و يا بادهاي گرم مداوم تأمين مي‎شود. گاهي اين ذوب به همراه بارندگي‎هاي شديد، طغيان رودخانه‎ها را سبب مي‎گردد. فعاليت‎هاي آتشفشاني نيز باعث ذوب سريع برف كوهها و سيل آتي و پرحجم مي‎شود.

نقش طب اورژانس در طب سوانح((Disastarmedicime))

 

پزشكان متخصص اورژانس، پرستاران و پارامديکها معمولأ اولين خط دفاعي جامعه در مقابل سوانح را بر عهده دارند و اغلب اولين افرادي هستند كه از وقوع واقعه باخبر مي شوند. طب سوانح اگرچه متفاوت از طب اورژانس است اما اغلب متخصصين آن از طب اورژانس مي باشند.

انجمن پزشكان اورژانس آمريكا ACEP معتقد است كه:

American college of emergency physicians

"متخصصين اورژانس بايد نقش اساسي در برنامه ريزي براي سوانح، مديريت و درمان قربانيان ناشی از سوانح داشته باشند وبايد به آنها آموزش هايي داده شود كه انها را قادر به ايفاي كامل اين مسئوليت بنمايد. اين انجمن همچنين از شركت پزشكان اورژانس در DMATها جهت هماهنگ شدن با NDMS در مديريت سوانح حمايت مي كند". واحد طب سوانح ACEP در سال 1988 شكل گرفت تا اعضاي اين واحد به شركت در سطوح مختلف تحقيقات، آموزش، درمان، مديريت اورژانسي قربانيان و شركت در  DMATها تشويق شوند.

روابط عمومي و قوانين طلايي براي مديريت بحران

در هرسازمان براي رفع بحران روابط عمومي آن سازمان مي تواند نقش ارزنده اي را ايفاد نمايد لذا هرگاه سازماني دچار بحران شود مصلحت اينست پيشقدم شده قبول مسئوليت نموده نشان دهد كه تنها به منافع كوتاه مدت نمي انديشد بلكه امنيت عمومي نيز علاقه مند است .
از طرفي نقش روابط عمومي تنها به وظايفي عادي در ارتباط با يك وضعيت بحراني محدود نمي شود در مرحله اول از همه بدست آوردن جزئيات مسائل فني اصلي ، مرتب نمودن تصاوير ، جمع آوري اطلاعات آماري و مطالعه اطلاعات تاريخي براي تعيين روش اداره بحران لازم و ضروريست لذا روابط عمومي هر سازمان تدابير لازم را مي بايستي اتخاذ نمايد در اين رابطه نقش ارتباطات در مهار بحران حائز اهميت است كه مي توان مطرح نمود اولين قانون طلايي براي شروع هر گونه برنامه ارتباطات سازماني ، جلب توجه مديريت سازماني به اين نكته بوده كه صرف توجه به برنامه ارتباطات پاسخگويي تا حد كفايت در لحظه بحران ضروري مي باشد

چرا شهرها در معرض خطرپذیري هستند؟

محرك هاي خطرپذیري در محیط شهري
شهرها و مناطق شهري، نماینده سیستم هاي متراکم و پیچیده اي از خدمات به هم پیوسته هستند. به این
ترتیب، آنها با شمار فزاینده اي از مسائلی که مسبب خطرپذیري بلایا هستند روبرو می باشند. می توان به عنوان بخشی از یک آرمان، راهبردها و سیاست هاي را براي پرداختن به هر یک از این مسائل ایجاد نمود تا شهرها را هر اندازه که باشند و هر هویتی که داشته باشند بیشتر تاب آور و قابل زندگی کرد.
برخی از مهمترین علل بوجود آورنده خطرپذیري عبارتند از:

•  جمعیت شهري در حال رشد و افزایش تراکم، که بر اراضی و خدمات شهري فشار وارد می آورد، می باشد و این امر باعث افزایش اسکان در مناطق ساحلی ، در امتداد دامنه هاي ناپایدار و در مناطق مستعد خطرپذیري می شود.
• مرکز منابع و ظرفیت ها در سطح ملی و فقدان منابع و ظرفیت هاي پولی و انسانی در دولت هاي محلی، از جمله شرح اختیارات و وظایف مبهم در رابطه با کاهش خطرپذیري بلایا و واکنش به آنها.
• حکومت هاي محلی ضعیف، مشارکت ناکافی توسط ذي نفعان محلی در برنامه ریزي و مدیریت شهري. 
• بی کفایتی در مدیریت منابع آب، کمبود سیستم هاي زه کشی و کانال هاي انتقال آب ، عدم مدیریت مواد زائد جامد، که این موارد باعث بروز شرایط غیر بهداشتی ، سیل و رانش زمین می شوند.
•  کاهش زیست بوم ها، به دلیل فعالیت هاي انسانی از قبیل راه سازي ، آلودگی، احیاي تالاب ها و استخراج منابعناپایدار، که توانایی ارائه خدمات ضروري مانند مقررات و حفاظت در برابر سیل را تهدید می کند.
•  فرسودگی زیرساخت ها و مصالح ساختمانی ناایمن، که ممکن است منجر به ریزش ساختمان شود .
• خدمات اورژانس ناهماهنگ، که باعث کاهش ظرفیت براي واکنش سریع و آمادگی می شود. عوارض ناگوار تغییرات آب و هوایی که با توجه به شرایط محلی به احتمال زیاد منجر به افزایش و یا کاهش شدید دما و بارندگی می شود و بر تواتر، شدت و محل سیل و سایر بلایاي طبیعی مربوط به آب و هوا تاثیر می گذارند.

آموزش همگانی مدیریت بحران

"در زمینه آموزش همگانی آنچه که به دنبال آن هستیم و بایستی به آن توجه شود این است که تجربه ثابت کرده كه تهیه و تدوین برنامه‌های پیشگیرانه و آمادگی به همراه مشاركت مردم نقش مهمی در كاهش خسارات و تلفات ناشی از زلزله دارد. در صورتی که مردم از نقش و تاثیر رفتارهای فردی خودشان در افزایش و کاهش اثرات بحران مطلع باشند حتماً اقدام به شركت در دوره‌های آموزشی خواهند كرد. اطلاع‌رسانی بهینه و ارتقاء آگاهی و آموزش، نقش مؤثری در کاهش اثرات بحران ناشی از زلزله خواهد داشت و تفاوتی نمی کند که افراد چه تخصص و مسئولیتی داشته باشند و در صورت داشتن اطلاعاتی مثل نحوه چیدمان وسایل منزل، داشتن کیف نجات، شناسائی مکان امن منزل در زمان حادثه با حفظ خونسردی، اقدامی مؤثر و به‌ موقع برای محافظت از خود و خانواده خود خواهند داشت "                         

مديريت مخاطرات :

 

فرايندي است كه سطح تحمل يك خطر مشخص را در جامعه شناسايي ميكند و اين اطلاعات را در جهت تصميم گيري براي اقدامات مربوط به كاهش اثرات مخاطرات و مقابله با آنها به كار مي برد .اين فرايند با توجه به منافع و هزينه هاي كاهش مخاطرات انجام ميگيرد . برخي از راه‌هاي كاهش مخاطرات عبارتند از: جلوگيري از ايجاد مخاطره در مكان اوليه، جدا نمودن مخاطره از آنچه كه بايد محافظت شود، تغيير در خصوصيات اصلي يك مخاطره، تغيير در ميزان يا حدود گسترش مكاني ايجاد يك مخاطره، متعهدكردن تحقيقات در مورد مواد خطرناك، افزايش اطلاعات عمومي درباره مخاطرات.