اصول مديريت بحران در حوادث غير مترقبه و بلاياي طبيعي

چكيده:

براي پيشگيري از وقوع و يا كاهش اثرات طبيعي علاوه بر مباحث فني با مديريت بحران و برنامه ريزي چگونگي مقابله با بحرانهاي ناشي از بلاياي طبيعي نيز مواجه هستيم و اگر مشكلات و مسائل احتمالي ناشي از بحران پيش بيني نگردند ، هزينه بازسازي  ناشي از بحران بالا خواهند بود. مخاطرات ناشي از بلاياي طبيعي آثار قابل ملاحظه اي بر جامعه خواهند داشت بنابراين شيوه هاي صحيح مديريت بحرانهاي طبيعي مي توان در راه جلوگيري از وقوع حوادث محيطي بسيار موثر واقع شود  پس در دسترس بودن برنامه هاي اجراي مناسب در واقع بحراني از يك سو باعث تقويت بنيه و اساس جامعه در تمامي زمينه ها شده و از سوي ديگر ميزان خسارات مايل و تلفات انساني و از هم گسيختگي اجتماعي و اقتصادي و زيست محيطي را به شدت كاهش مي دهد.

ادامه نوشته

جستجو و نجات شهریUS & R) Urban search-and-rescue )

جستجو و نجات شهری (US & R) شامل محل وقوع ، اقدامات نجات (رهایی)، ثبات و مراقبت های اولیه پزشکی از قربانیانی که در فضاهای محدود و سربسته به دام افتاده اند می باشد . یکی ازعوامل به دام افتادن قربانیان اغلب به علت ریزش ساختمان ها می باشد ، اما بعضی از قربانیان نیز ممکن است در سوانحی از قبیل سوانح مرتبط با حمل و نقل، ریزش معادن و ریزش آوارها به دام بیافتند .

ترتیب و نظم جستجو و نجات شهری به عنوان یک " مخاطرات چندگانه " یا "multi-hazard"  در نظر گرفته شده می شود که ممکن است برای بسیاری از شرایط اضطراری و بلایای طبیعی از جمله زلزله، طوفان و گردباد، سیل، شکستن سد، حوادث تکنولوژیک، فعالیت های تروریستی ، و انتشار مواد خطرناک مورد نیاز باشد . مخاطرات  ممکن است بصورت آهسته اتفاق بیافتد مثل طوفان یا ناگهانی باشد که در مورد زمین لرزه چنین است.

بررسي آسيب پذيري شهرها در برابر زلزله

تهيه و تدوين : ناصر عرب

درمقطعی اززمان اززلزله وسیل وامثال آنهابعنوان بلایای طبیعی نام برده میشدکه استفاده از عبارت بلابرای این پدیده هامناسب نبوده وباشناخت بهترویافتن راههای مقابله میتوان بنحوقابل ملاحظه ایی ازمقدارخسارات حاصل ازوقوع حوادث غیرمترقبه کاست بعنوان  مثال زلزله بم با قدرت حدود 6.5ريشتر، دارای تلفات انسانی بیش از 40هزار نفر و زلزله 8 ريشتري ژاپن تنها يک کشته برجا گذاشت و اين در حالي است که شهرهاي ژاپن پرجمعيت تر از شهرهاي ايران است. این مبین آن است که بسياري از کشورهاي جهان باشناسايي مهمترين تهديدات طبيعي خود با برنامه ريزي به سمت کاهش اثرات حوادث رفته اند.

 

وقوع حوادث غیرمترقبه را میتوان از مهمترین دغدغه ها و نگرانی های زندگی بشر به خصوص مردم کشورهای در حال توسعه دانست. بر اساس آمارهای منتشر شده از سوی سازمان های جهانی، طی 20 سال گذشته بیش از 3 میلیون نفر در اثر حوادث طبیعی در جهان جان خود را از دست داده و زندگی بیش از یک میلیارد نفر را تحت تأثیر قرار داده است. در نگرش کلی، حوادث را میتوان به دو دسته؛ حوادث ناشی از پدیده های طبیعی و حوادث حاصل از دخالت انسان تقسیم کرد. آمار رخداد حوادث در کشورهای در حال توسعه حاکی از آن است که اکثر حوادث واقع شده از دسته اول یعنی حوادث طبیعی میباشد (1). زمنی لرزه، به عنوان یکی از مخربترین حوادث طبیعی شناخته میشود که تأثیر عوارض آن روی جوامع بشری چه از بعد تلفات جانی و چه از جنبه های اقتصادی همواره در طول تاریخ قابل توجه بوده است. با توجه به این که ایران بر روی کمربند زلزله خیز آلپ هیمالیا قرار گرفته، و سابقه ی تاریخی وقوع زلزله ها در آن، بیانگر احتمال رویداد زمینلرزه های شدید در آینده است. زلزله به عنوان مخربترین حادثه طبیعی، عامل تلفات بشری و خسارات اقتصادی قابل توجه در کشور تلقی میشوند. براساس آمارهای منتشرشده، کشور ما به لحاظ حوادث غیرمترقبه جزو 10 کشور بلاخیز جهان است که از 40 حادثه طبیعی غیرمترقبه بیش از 30 مورد آن در ایران رخ میدهد. ایران تنها یک درصد جمعیت جهان را تشکیل میدهد. درحالی که شش درصد تلفات حوادث جهان به ایران تعلق دارد. بنابراین با توجه به این حقیقت که پیش بینی دقیق زمان وقوع زمینلرزه امکان پذیر نیست، دانش و آمادگی افراد درباره ی زلزله و چگونگی رویارویی با آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است (2) امروزه بخش مهمی از تولید ناخالص کشورها به ویژه کشورهای درحال توسعه صرف جبران خسارت های ناشی از  حوادث طبیعی میشود. اگر رویداد یک حادثه را در سه دوره زمانی قبل، حین و بعد از وقوع مورد بررسی قرار دهیم، در تمام این مراحل آمادگی مناسب باعث کاهش پذیری و عدم تحقق فاجعه در جامعه میگردد. یکی از ابزارهای مهم آمادگی در سه مرحله زمانی، آموزش میباشد.  

ادامه نوشته

تعاریف و اصطلاحات فاجعه

مفهوم پزشکی فاجعه یک مفهوم دشوار است و می توان آن را به طور گسترده ای تعریف کرد .

 سازمان جهانی بهداشت فاجعه را به عنوان یک "پدیده زیست محیطی ناگهانی که نیاز به کمک های خارجی است تعریف میکند."کالج پزشکان اورژانس آمریکا (ACEP) بیان می کند که یک فاجعه "هنگامی که اثرات مخرب نیروهای طبیعی و یا ساخته دست انسان توانایی یک منطقه یا جامعه را برای دسترسی به مراقبت های بهداشتی از بین ببرد فاجعه می نامد  " تعاریف دیگری هم وجود دارد، اما مخرج مشترک همه تعاریف اختلال در سازمان، زیرساخت ها، و منابع یک جامعه هستند و امکان بازگشت به عملیات عادی پس از رویداد بدون کمک خارجی می باشد .

برای روشن شدن بیشتر تفاوت بین شرایط اضطراری و بلایای طبیعی، ACEP  "اورژانس خدمات پزشکی را به طور مستقیم و معمول حداکثر منابع را برای تعداد کمی از افراد در نظر گرفته است ، در حالی که در فاجعه ، خدمات پزشکی با منابع محدود به بیشترین تعداد از افراد در نظر گرفته است."

در تقابل با بلایای طبیعی، مصدومین انبوه ناشی از سوانح (MCIs) اثرات اولیه خود را به عنوان عوارض و مرگ و میر در بین  افراد دارد ، در حالی که زیرساخت های جامعه نسبتا دست نخورده باقی می ماند. مسافری که بر اثر تصادف با قطار که 500 سرنشین زخمی یا مرده دارد MCIs در نظر گرفته می شود . با این حال، عوارض و مرگ و میر ناشی از انتشار گاز کلر در حادثه مواد خطرناک، یک پتانسیل بسیار بالایی برای تلفات اضافی بوجود می آورد . عملیات عادی و فعالیت های روزمره زندگی برای یک دوره طولانی، که یک فاجعه در نظر گرفته خواهد شد مختل میشود.