یکی از مهمترین موضوعات در حوزه سوانح طبیعی موضوع هشدار سریع می­باشد. پیشرفت تکنولوژی­های نوین طی چند سال اخیر و استفاده از اطلاع­رسانی سریع، سبب کاهش خسارات مالی و جانی فراوانی شده است. لذا در چند سال گذشته و به ویژه پس از سونامی سال 2004 اندونزی موضوع هشدار سریع در مرکز توجهات قرار گرفته است.

تعریف هشدار سریع


مطابق با تعریف استراتژی بین­ المللی کاهش خطرپذیری سازمان ملل، هشدار سریع عبارت است از فراهم کردن به موقع و موثر اطلاعات از طریق نهادهای مشخص که به افراد در معرض مخاطره کمک می‌کند از ريسك اجتناب کنند یا آنرا کاهش دهند و برای واکنش موثر به آن آماده باشند.

 به معنای دیگر، هشدار سریع را می‌توان به صورت مجموعه‌ای از ظرفیت‌های لازم برای تولید و پخش اطلاعات هشداردهنده به موقع و معنادار تعریف کرد که افراد، جوامع و سازمان‌های تهدید شده توسط یک ریسک را قادر می‌سازد، در برابر مخاطرات آماده شوند، به درستی رفتار کنند و در زمان کافی، امکان آسیب یا زیان را کاهش دهند. این تعریف به مقیاس زمانی که در آن اخطار داده می‌شود اشاره ای ندارد.

 

* پخش هشدار‌های قابل فهم به مقامات سیاسی و مردم از جمله اهداف سیستم هشدار سریع است.


سیستم‌های هشدار سریع، زنجیره‌ای از دغدغه‌ها را در خود دارند: شناخت و موقعیت یابی مخاطرات؛ پایش و پیش بینی رخدادهای قریب الوقوع؛ پردازش و پخش هشدار‌های قابل فهم به مقامات سیاسی و مردم و اتخاذ اقدامات مناسب و به موقع در واکنش به هشدارها. چون واژه زنجیره، ترتیب زمانی اعمال مختلفی را به ذهن متبادر می‌کند، می‌تواند گمراه کننده باشد. لذا با توجه به یافته‌های مطالعات موجود، ممکن است مناسب باشد که در خصوص مفهومی که پیوستگی عناصر مختلف هشدار سریع را تحت شمول قرار می‌دهد بحث نماییم.

 

*زنجیره هشدار سریع چیست؟

یک سیستم اعلام خطر کامل و موثر از چهار عنصر تشکیل می‌شود که از دانش ریسک پیش­رو تا آمادگی برای عمل در هشدار سریع را شامل می‌شود. لذا شکست در هر بخشی به معنای شکست تمام سیستم است.

 

*چهار عنصر سیستم‌های موثر هشدار سریع  

زنجیره هشدار سریع از توسعه و اجرای سیستم‌های هشدار سریع در رابطه با:

 الف) دانش ریسک

ب)پایش و خدمات هشدار

ج) پخش و ابلاغ هشدار 

د) واکنش اضطراری 

تشکیل می‌شود.

این چهار عنصر یک سیستم هشدار سریع، نشان می‌دهند که این سیستم بر مبنای ارزیابی ریسک و آسیب‌پذیری بنیان شده است. همچنین، هشدار سریع باید با در نظر گرفتن اقدامات کوتاه و بلند مدت به طور مناسب به اطلاع برسد و ظرفیت واکنش مردم در معرض ریسک را تضمین کند.

 

* در سیستم هشدار سریع، مسئله زیربنایی، بعد اجتماعی- اقتصادی و چارچوب‌های مربوطه است

تغییرات آب و هوا، توسعه شهری، شرایط در حال تغییر معیشت به دلیل ابعاد جدید بلایای طبیعی و تغییر محیط زیست در سطح جهانی و رویکرد پیش بینی فصلی، همگی بر عناصر مختلف زنجیره هشدار سریع تاثیر خواهند گذاشت. مسئله زیربنایی، بعد اجتماعی- اقتصادی و چارچوب‌های مربوطه است. این سئوال نیز مطرح می‌شود که آیا در سایه امکان وقوع امید بخش پیش‌بینی‌های طولانی مدت، اصلاح درک مفهومی از هشدار سریع ضرورت می‌یابد.آیا اقدام طولانی مدت، هشدار سریع محسوب می­شود؟

 


منبع:


Emerging CHALLENGES for EARLY WARNING Systems in context of Climate Change and Urbanization, SEPTEMBER 2010.

 www.ndmo.org